Bạn mới tậu giàn máy tính mới, tất cả đều mới – máy mạnh, bàn phím cơ, màn hình đẹp – cho đến khi bạn vô tình chạm vào vỏ case và bị điện giật. Tuy không nguy hiểm nhưng làm bạn cảm thấy vô cùng khó chịu khi chạm vào vỏ case – đó chính là rò điện. Vậy rò điện là gì? Và cách nào để tránh rò điện? Hãy cùng Tân Doanh tìm hiểu trong bài viết này.
1. Rò điện là gì?
- Định nghĩa
Rò điện là hiện tượng có dòng điện không mong muốn xuất hiện ở vỏ của thiết bị. Trừ các nguồn y tế hay nguồn double insulation như các adapter 2 chân, thì rò điện xuất hiện hầu hết ở các thiết bị sử dụng điện xoay chiều như tủ lạnh, máy giặt, máy nước nóng… và đến bộ PC của chúng ta. Trong bài viết này, ta chỉ nói đến bộ nguồn của máy tính mà thôi.
- Nguyên nhân:
Đầu tiên, ta cần biết sơ qua về bộ nguồn máy tính. Các bộ nguồn máy tính hiện nay là nguồn xung, nói ngắn gọn thì nguồn xung là bộ nguồn sử dụng biến áp và linh kiện bán dẫn để đóng ngắt điện áp nhằm biến đổi điện áp xoay chiều (110-230VAC) thành điện một chiều có thể sử dụng trong máy tính (12V, 5V, 3.3VDC).
Tùy vào cách thiết kế mạch của các hãng mà nguồn có thể làm nhiễu điện ra ngoài, gây ra hiện tượng rò điện.
2. Phương pháp tránh bị điện giật do rò điện.
- Thế nào là bị điện giật?
Để biết được cách phòng tránh điện giật, ta cần biết thế nào là bị điện giật.
Điện giật là hiện tượng khi có dòng điện đi qua cơ thể người do tiếp xúc trực tiếp với nguồn điện.
Như hình minh họa, khi cơ thể người chạm vào 2 dây pha và dây trung tính thì sẽ xảy ra hiện tượng điện giật.
Trong thực tế, các hệ thống truyền tải điện đều có nối nối đất, khi cơ thể người chỉ cần chạm vào tường hoặc đứng trực tiếp trên mặt đất mà tay có chạm vào dây pha, dòng điện chạy từ dây pha qua cơ thể về đất trở về mạch điện thành một mạch kín, từ đó sinh ra điện giật.
-
Các cách phòng tránh điện giật:
Từ nguyên lý ở trên, ta thấy chỉ cần không tạo thành một mạch kín để sinh ra dòng điện chạy qua cơ thể là ta đã có thể tránh được việc điện giật. Ta có thể làm các cách sau:
- Lót thảm cách điện:
Đây là cách đơn giản và dễ làm nhất với người dùng, nếu bạn đang ở trọ, chung cư cũ, không có hệ thống nối đất hoặc không tiện cho việc thực hiện nối đất, bạn chỉ cần lót thảm cách điện ở dưới chân của mình, tránh việc đứng trực tiếp trên mặt đất, hoặc chạm vào tường là có thể tránh được việc điện giật.
- Nối đất:
Nối đất là việc thực hiện nối vỏ của thiết bị với mặt đất, khi có điện rò ra khỏi vỏ, dòng điện này sẽ đi theo dây nối đất và thoát xuống đất. Nếu người dùng có chạm vào vỏ thiết bị thì cũng không còn bị điện giật nữa.
Các nguồn điện PC hiện nay đều có chân nối đất, nhưng các kiến thức về nối đất hiện nay vẫn chưa phổ biến tới người sử dụng, người dùng thường hay bẻ đi chân nối đất để có thể cắm được vào ổ điện sử dụng
- Biến áp cách ly:
Biến áp cách ly là loại biến áp có các cuộn dây quấn quanh lõi thép và được cách ly về điện.
Biến áp cách ly tạo ra một nguồn điện tách biệt với nguồn điện mà ta sử dụng trong gia đình, điều này có nghĩa là kể cả khi bạn chạm vào một thiết bị có rò điện ra cũng không làm bạn bị điện giật được. Ngoài chống giật, biến áp cách ly còn có khả năng chống nhiễu, nâng cao chất lượng đầu ra các thiết bị âm thanh.
Nhược điểm của biến áp cách ly với người dùng cá nhân là tốn thêm chi phí để mua biến áp cách ly. Nếu máy tính của bạn có công suất lớn thì chi phí để mua biến áp sẽ tăng theo.
3. Các câu hỏi thường gặp:
a. Hỏi: Tôi có mua một bộ nguồn mới, từ một hãng lớn, đắt tiền, khi về sử dụng thì vẫn gặp rò điện, vậy đó có phải là lỗi không?
Đáp: Như đã có nói trong bài viết, tùy vào cách thiết kế mạch của từng hãng, nhưng việc rò điện không phải là lỗi, các bộ nguồn đều có chân nối đất cho khách hàng, đúng ra, việc nối đất là việc bắt buộc phải có. Cho nên nếu như hệ thống điện nhà bạn có đúng chuẩn nối đất, chỉ cần cắm điện là hoàn toàn tránh khỏi việc bị điện giật do rò.
b. Hỏi: Nhà trọ của tôi không được phép can thiệp vào hệ thống điện, tôi có nghe nói rằng có thể nối vỏ của máy tính với một bịch cát để thay cho nối đất, điều đó có đúng không?
Đáp: Không. Nối đất chỉ có tác dụng nếu bạn nối dây vào các cọc cắm trong đất hoặc trong tường nhà…, bịch cát của bạn không có tác dụng gì trong trường hợp này. Hãy liên hệ chủ phòng trọ của bạn để tìm hướng giải quyết nối đất nhé.
c. Hỏi: Tôi cần dùng máy tính nhưng không thể nối đất hay dùng thảm ngay lúc này, vậy có cách nào không?
Đáp: Có, chỉ cần đảm bảo nguyên tắc không đứng trên nền nhà, nền đất hoặc chạm cơ thể vào tường.. thì bạn sẽ không bị điện giật, bạn có thể đi dép trong nhà, ngồi trên ghế nhựa hoặc gỗ, không chạm chân xuống nền. Sau khi xong việc hãy nhanh chóng tiến hành nối đất cho thiết bị của bạn nhé.
d. Hỏi: Tôi sống trên chung cư cũ, không có hệ thống nối đất, nhưng tôi thấy có đường dây thoát sét từ trên mái nhà đang sẵn cắm xuống dưới, vậy tôi có thể nối vỏ của máy của tôi vào dây thoát sét của chung cư được không?
Đáp: TUYỆT ĐỐI KHÔNG. Nối đất và chống sét đều là dẫn điện không mong muốn thoát xuống đất, nhưng tính chất là khác nhau. Việc nối chung nối đất và chống sét là cực kỳ nguy hiểm, khi có sét đánh xuống, dòng sét sẽ có thể chạy qua máy tính của bạn, gây hư hỏng thiết bị, và quan trọng là nguy hiểm cho tính bạn của cả chính bạn nếu lỡ chạm vào vỏ case lúc có sét đánh.
e. Hỏi: Máy tính của tôi để ở một góc, bình thường sử dụng không có đụng vào vỏ case nên không có sợ điện giật, vậy tôi có cần nối đất không?
Đáp: Với trường hợp này vẫn nên nối đất. Nối đất ngoài để an toàn ra còn có thể thoát điện nhiễu, làm máy hoạt động ổn định hơn, có thể khắc phục được sự cố ngẫu nhiên không thường xuyên (như bỗng dưng bị treo máy, màn hình xanh…)
f. Hỏi: Tôi mượn máy tính của người quen, họ chạm vào máy rất bình thường, nhưng tôi chạm vào thì lại bị điện giật, tại sao lại như vậy?
Đáp: Cơ thể người có điện trở, mỗi người khác nhau thì sẽ có mức điện trở là khác nhau, có những người có điện trở cao, khiến họ khó bị giật hơn, hoặc cảm giác giật nhẹ hơn so với người khác.
g. Hỏi: Tôi nghe nói rằng việc nối đất sẽ thoát dòng điện rò xuống đất, kể cả khi tôi chỉ cắm điện vào máy mà không sử dụng. Vậy tôi vẫn phải trả tiền cho số điện rò mà kia sao?
Đáp: Đúng. Điện khi đi qua đồng hồ điện của gia đình bạn đều sẽ bị tính tiền. Mặc dù dòng điện rò kia không mang lại ích lợi gì nhưng bạn vẫn phải trả tiền cho chúng. Nhưng đừng lo, dòng điện rò này là rất nhỏ, không đáng để bạn bận tâm đâu. Bạn có thể ngắt nguồn điện cho máy tính của mình khi không sử dụng nếu muốn.
4. Tổng kết:
Qua bài viết này, Tân Doanh hi vọng quý bạn đọc và khách hàng có thêm kiến thức về hiện tượng rò điện và cách phòng tránh bị điện giật không chỉ với máy tính mà còn với các thiết bị điện khác trong gia đình. Từ đó đưa việc nối đất trở nên phổ biến, không còn chỉ là làm khi cảm thấy khó chịu việc rò điện mà đưa nó thành việc phải làm khi sử dụng điện trong gia đình.
