8 dấu hiệu cảnh báo sớm không thể bỏ qua của ổ SSD, đọc để cứu dữ liệu của bạn trước khi quá muộn.
Ổ cứng thể rắn (SSD) đã trở thành một linh kiện không thể thiếu trong các máy tính hiện đại nhờ tốc độ vượt trội và hiệu suất đáng kinh ngạc. Nhưng nhược điểm của chúng là hoạt động dựa trên các ô nhớ có số lần ghi/xóa giới hạn. Theo thời gian, các ô nhớ này sẽ xuống cấp, dẫn đến hỏng hóc. Dù các ổ SSD hiện đại rất bền bỉ, việc nhận biết các ‘triệu chứng’ bất thường là vô cùng quan trọng. Dưới đây là 8 dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy ổ SSD của bạn có thể sắp hỏng.
1. Máy tính bỗng trở nên chậm chạp
Đây là dấu hiệu dễ nhận thấy nhất. Nếu chiếc máy tính vốn nhanh nhẹn của bạn bỗng trở nên ì ạch, khởi động ứng dụng chậm, hay xử lý tác vụ mất nhiều thời gian hơn bình thường, thì thủ phạm có thể chính là ổ SSD. Theo thời gian, các ô nhớ (memory cells) bên trong SSD bị hao mòn sau mỗi lần ghi dữ liệu, khiến tốc độ đọc/ghi suy giảm đáng kể.
2. Lỗi đọc/ghi và sự xuất hiện của bad sector
Bạn đột nhiên không thể lưu một tệp tin mới hoặc không thể mở một tệp tin cũ dù hôm qua vẫn dùng bình thường? Đây là một tín hiệu đáng báo động.
Điều này xảy ra khi các ô nhớ bị mòn hoàn toàn, chúng sẽ trở thành các sector bị lỗi (bad). Dữ liệu trên đó vẫn còn nhưng máy tính không thể truy xuất được nữa. Một vài bad sector có thể không đáng lo lắng, nhưng nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy ổ đĩa sắp đến thời điểm ‘nghỉ hưu’.
3. Sự cố khởi động máy thất thường
Máy tính của bạn mất vài lần mới khởi động được? Hay bị treo cứng ở màn hình logo? Đây có thể là dấu hiệu cho thấy các tệp tin hệ thống quan trọng dùng để khởi động đã được lưu vào một sector bị lỗi trên SSD. Mặc dù có nhiều nguyên nhân khác gây ra lỗi khởi động, nhưng nếu bạn đã loại trừ các khả năng như lỏng cáp hay lỗi phần mềm mà tình trạng vẫn tiếp diễn, hãy nghĩ ngay đến tình trạng sức khỏe của ổ SSD.
4. Treo máy, đơ và xuất hiện ‘màn hình xanh chết chóc’
Các hiện tượng treo máy, đứng hình đột ngột hoặc tệ hơn là màn hình xanh (BSOD) với các lỗi như NTFS_FILE_SYSTEM xuất hiện với tần suất ngày càng tăng là một cảnh báo nghiêm trọng. Những lỗi này cho thấy hệ thống quản lý tệp tin của hệ điều hành đã bị hỏng và nguyên nhân sâu xa có thể là do ổ SSD không còn đủ ổn định để lưu trữ dữ liệu.
5. Hệ thống liên tục yêu cầu sửa chữa lỗi
Hệ điều hành hiện đại có khả năng tự phát hiện và sửa lỗi hệ thống tệp. Tuy nhiên, nếu bạn thấy thông báo yêu cầu sửa lỗi ổ đĩa xuất hiện liên tục sau mỗi lần khởi động, chứng tỏ vấn đề không còn nằm ở phần mềm nữa. Đây là dấu hiệu cho thấy phần cứng, cụ thể là ổ SSD, đã xuống cấp và không còn khả năng duy trì sự toàn vẹn của dữ liệu.
6. Xuất hiện cảnh báo ‘bad block’ trong nhật ký hệ thống
Đối với người dùng có kinh nghiệm, công cụ như Event Viewer (trên Windows) hay Log Messages (trên macOS) là một ‘mỏ vàng’ để khai thác thông tin của hệ điều hành. Nếu bạn thấy các báo cáo lỗi liên quan đến ‘bad block’ xuất hiện dày đặc, đây là bằng chứng không thể chối cãi rằng ổ SSD đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng và cần được thay thế.
7. Các phần mềm báo ‘sức khỏe’ ở mức thấp
Sử dụng các phần mềm chuyên dụng như CrystalDiskInfo hay HDSentinel là cách khách quan nhất để kiểm tra tình trạng ổ SSD. Các công cụ này sẽ phân tích và đưa ra đánh giá tổng quan về ‘sức khỏe’ (Health Status). Nếu kết quả trả về là ‘Caution’ hoặc ‘Bad’, bạn nên ngay lập tức sao lưu dữ liệu quan trọng.
8. Ổ SSD không được hệ thống nhận diện
Đây là dấu hiệu cuối cùng và cũng là tệ nhất. Khi bạn khởi động máy và hệ thống báo không tìm thấy ổ đĩa khởi động, hoặc khi cắm SSD vào một máy tính khác mà nó không hề xuất hiện, rất có thể ổ đĩa đã hỏng hoàn toàn. Đến giai đoạn này, khả năng cứu dữ liệu là vô cùng thấp và tốn kém.
Lời khuyên
Đừng chủ quan trước bất kỳ dấu hiệu nào kể trên. Dữ liệu là vô giá. Hãy thường xuyên sao lưu các thông tin quan trọng của bạn ra một ổ cứng khác hoặc lên các dịch vụ lưu trữ đám mây để tránh những hối tiếc không đáng có.
